Γιατί είναι σημαντικό ένα οικοσύστημα; Τι μπορεί να μας προσφέρει; Εσύ το σέβεσαι;

Γιατί είναι σημαντικό ένα οικοσύστημα; Τι μπορεί να μας προσφέρει; Εσύ το σέβεσαι;

Της Ιωάννας Αγγελίδου

Ο όρος οικοσυστημικές υπηρεσίες, αναφέρεται στις άμεσες και έμμεσες συνεισφορές των χερσαίων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων στην ανθρώπινη υγεία, ευημερία και διαβίωση. Η συνεισφορά τους αυτή, καθιστά την προστασία και διατήρησή τους, ως υψίστης σημασίας για τη βελτιστοποίηση του επιπέδου ζωής μας.

Οι υπηρεσίες που μας προσφέρουν τα οικοσυστήματα είναι πάρα πολλές και διαχωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: 1) τις υπηρεσίες ρύθμισης και συντήρησης (κλίματος, βροχόπτωσης, πλημμύρων), διάβρωσης του εδάφους, ποιότητα αέρα, κ.α.), 2) τις υπηρεσίες παροχής (τροφή, νερό, πρώτες ύλες, βιοποικιλότητα, κ.α.), και 3) τις πολιτιστικές υπηρεσίες (φυσική ομορφιά, έμπνευση και αναψυχή, πνευματική ευημερία).

Ωστόσο, η αποτίμηση των οικοσυστημικών υπηρεσιών, δηλαδή ο ποσοτικός προσδιορισμός και η απόδοση οικονομικής αξίας σε αγαθά, υπηρεσίες και λειτουργίες ενός οικοσυστήματος, είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Αυτό οφείλεται στη δυσκολία εκτίμησης του κόστους, των έμμεσων κυρίως υπηρεσιών (π.χ. ρυθμιστικές υπηρεσίες), με αποτέλεσμα ορισμένες φορές αυτές να υποεκτιμούνται ή να υπερεκτιμούνται. Επιπλέον, ο ρυθμός υποβάθμισης των φυσικών οικοσυστημάτων αυξάνεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Η παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού, έχει ως αποτέλεσμα την αυξανόμενη ζήτηση και υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, διαταράσσοντας τη φυσική δομή και λειτουργία των οικοσυστημάτων, με το πρόβλημα να είναι πιο έντονο κυρίως στις παράκτιες περιοχές.

Ο παράκτιος υδροβιότοπος της περιοχής Ακρωτηρίου στη Λεμεσό, περιλαμβάνει χερσαία (δασικές εκτάσεις) και υδάτινα οικοσυστήματα (γλυκών και αλμυρών νερών) που περιλαμβάνονται στη Σύμβαση Ραμσάρ, ενώ έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας και Διατήρησης.  Η περιοχή Ακρωτηρίου, έχει τεράστια οικολογική αξία, καθώς διαθέτει σπάνια ενδιαιτήματα για τη Μεσόγειο, που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση και διατήρηση της βιοποικιλότητας του νησιού. Οι επισκέπτες της  περιοχής, μπορούν να συναντήσουν ορισμένα είδη χλωρίδας και πανίδας ειδικού οικολογικού ενδιαφέροντος, όπως είναι: η νερομέντα (Mentha aquatica),το γαλατόχορτο ή αλλιώς σαρκοφάς (Euphorbia pubescens), η βαλτόπαπια (Aythya nyroca), η σαύρα του Τροόδους (Phoenicolacerta troodica), η αμμόσαυρα  (Acanthodactylus schreiberi), κ.α. Επιπλέον, η περιοχή παρέχει μια μεγάλη ποικιλία σημαντικών οικοσυστημικών λειτουργιών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένου της συσσώρευσης νερού, της δέσμευσης ρύπων και άλλων στοιχείων, καθώς και την παροχή αγαθών (π.χ. τροφή, ξυλεία και βιοποικιλότητα), βελτιώνοντας έτσι την ανθρώπινη διαβίωση και ευημερία. Παρ’ όλα αυτά, η περιοχή Ακρωτηρίου αντιμετωπίζει τεράστια πίεση από την αστικοποίηση, τις βιολογικές εισβολές και την κλιματική αλλαγή. 

 Η μελέτη με τίτλο ‘Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα χωροκατακτητικά ξενικά είδη, επηρεάζουν τη βιοποικιλότητα στην περιοχές των Κυρίαρχων Βάσεων στην Κύπρο’, είναι χρηματοδοτημένη από το Darwin Plus (DPR8F\1009) και στοχεύει στη λεπτομερή αξιολόγηση των οικοσυστημικών υπηρεσιών της χερσονήσου του Ακρωτηρίου. Επιπλέον, θα παρέχει πληροφορίες σχετικά με την πρόβλεψη των επιπτώσεων στην ανθρώπινη ευημερία και βιοποικιλότητα που φιλοξενείται στην περιοχή, αλλά και των παραγόντων που οδηγούν σε αλλοιώσεις των υφιστάμενων οικοτόπων (π.χ. κλιματική και βιολογικές εισβολές). Οι πληροφορίες αυτές θα βοηθήσουν  στη βελτιστοποίηση του διαχειριστικού πλάνου της περιοχής και τις συντονισμένες προσπάθειες διατήρησης των φυσικών πόρων.